środa, 23 kwietnia 2014

Szekspir wiecznie żywy

Dziś cały świat świętuje 450 urodziny Barda ze Stratford-upon-Avon. Naszym wpisem, świętujemy i my. Chyba każdy potrafi wymienić kilka tytułów sztuk mistrza, czy kilka najbardziej znanych cytatów. Ale czy wiecie, jak ogromny wpływ miał Szekspir na język angielski?

portret Williama dzieła Martina Droeshout z 1623r. z okładki pierwszego wydania dzieł zebranych

Jest on autorem ponad 1700 nowych słów, a wiele z nich jest używanych do dziś. Nie tylko opracowywał całkowicie oryginalne słowa, tworzył je także zamieniając rzeczowniki na czasowniki, czasowniki na przymiotniki, dodawał przedrostki i przyrostki a także łączył słowa nigdy wcześniej razem nie używane. 
Poniżej siedem naszych ulubionych szekspirowskich słów:
  1. ARCH-VILLAIN - ze sztuki "Tymon Ateńczyk". Ponieważ czasem trzeba podkreślić najgorszego z najgorszych. "You that way and you this, but two in company; each man apart, all single and alone, yet an arch-villain keeps him company."
  2. FASHIONABLE - ze sztuki "Troilus i Kresyda". Czymże byłyby wszystkie blogi modowe gdyby nie Will? "For time is like a fashionable host that slightly shakes his parting guest by the hand, and with his arms outstretch'd, as he would fly, grasps in the comer."
  3. MANAGER - ze sztuki "Sen Nocy Letniej". Co pokazuje, że współczesny świat biznesu także wiele zawdzięcza Szekspirowi. "Where is our usual manager of mirth? What revels are in hand? Is there no play to ease the anguish of a torturing hour?"
  4. UNCOMFORTABLE - ze sztuki "Romeo i Julia". W oryginale użyte w znacznie bardziej dramatycznym znaczeniu niż robimy to obecnie. "Despised, distressed, hated, martyr'd, kill'd! Uncomfortable time, why camest thou now to murder, murder our solemnity?"
  5. EYEBALL - ze sztuki "Burza". Tak jest, nikt nigdy wcześniej nie nazwał w taki sposób gałki ocznej. "Go make thyself like a nymph o' the sea: be subject to no sight but thine and mine, invisible to every eyeball else."
  6. ASSASSINATION - ze sztuki "Makbet". Czyli kolejne słowo na morderstwo, jakże przydatne w tej sztuce. "If the assassination could trammel up the consequence, and catch with his surcease success."
  7. ADDICTION - ze sztuki "Othello". A tu cytat mówi sam za siebie. "It is Othello's pleasure, our noble and valiant general, that, upon certain tidings now arrived, importing the mere perdition of the Turkish fleet, every man put himself into triumph; some to dance, some to make bonfires, each man to what sport and revels his addiction leads him."
A jeśli chcecie poznać więcej współczesnych wyrażeń, które angielszczyzna zawdzięcza Szekspirowi, polecamy ten króciutki fragment wywiadu z Kennethem Branaghem (którego zasługi w przybliżaniu twórczości mistrza współczesnej publiczności są nieocenione). Tytuł filmiku mówi sam za siebie: "Shakespeare said it first, you say it every day".